SAY NẮNG, SAY NÓNG: VẤN ĐỀ CẤP THIẾT TRONG MÙA HÈ
Đăng lúc: 15:32:14 21/06/2021 (GMT+7)
Say nắng, say nóng là hiện tượng thường gặp trong mùa hè, đặc biệt là trong những ngày nắng nóng cao điểm... Nếu bệnh nhân không được xử trí kịp thời có thể để lại các di chứng thần kinh không hồi phục và tử vong.
Do đó chúng ta cần hiểu được trong điều kiện, hoàn cảnh nào con người dễ bị say nắng, say nóng để phòng tránh và cách xử trí khi có người bị say nắng, say nóng, nhất là trong điều kiện thời thời tiết hiện nay.
1. Thế nào là say nắng, say nóng
1.1. Say nóng: Tăng nhân nhiệt do nhiệt độ môi trường tăng hoặc do hoạt động thể lực quá mức, vượt quá khả năng điều hòa của trung khu điều nhiệt làm trung khu điều nhiệt bị rối loạn mất kiểm sóa
1.2. Say nắng hay còn gọi là sốc nhiệt (heat troke) là trình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng (>40 oC) kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn, hô hấp do tác động của nắng nóng hoặc do hoạt động thể lực quá mức. Say nắng luôn đi kèm theo say nóng
Say nắng thường xuất hiện vào thời điểm giữa trưa
2. Dấu hiệu nhận biết khi bị say nắng, say nóng
Một đặc điểm chung để nhận biết cả say nóng và say nắng đó là đều dẫn đến tình trạng tăng thân nhiệt, nhiệt độ thường trên 41oC và kèm theo nhịp tim nhanh, thở nhanh, đỏ da, có thể vã mồ hôi, hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn.
Các biểu hiện nặng hơn nếu không được xử trí kịp thời:
Tụt huyết áp, thay đổi tri giác, kích động, mê sảng, lú lẫn, co giật và hôn mê. Khi thân nhiệt tăng cao quá gây mất điện giải nặng, rối loạn thăng bằng nội môi, có thể xuất huyết do rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa là suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
3. Những yếu tố thuận lợi dễ bị say nắng, say nóng
- Trẻ em hoặc người già
- Sự thiếu thích nghi với nhiệt độ
- Tập luyện và làm việc trong môi trường nắng nóng
- Mặc quần áo không phù hợp như quá dày, hấp thụ nhiệt…
- Mắc một số bệnh như sốt, rối loạn nội tiết, béo phì
4. Xử trí say nắng, say nóng
- Đưa bệnh nhân vào nơi mát, thoáng khí đồng thời gọi hỗ trợ
- Khai thông đường thở, hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực nếu ngừng tuần hoàn
- Áp dụng ngay các biện pháp làm mát để hạ nhiệt độ
- Đo nhiệt độ nếu có nhiệt kế
- Cởi bỏ quần áo
- Đắp khăn lạnh, hoặc áp gói nước đá vào nách, bẹn và cổ
- Cho uống nhiều nước hoặc dung dịch điện giải nếu bệnh nhân tỉnh táo coa thể uống được
- Chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế bằng xe điều hòa hoặc mở cửa kính xe
5. Các biện pháp phòng chống say nắng, say nóng
- Khi phải ra ngoài khi trời nắng nóng, bạn cần che kín cơ thể bằng cách mặc quần áo rộng, nhẹ và sáng màu, đội mũ rộng vành, sử dụng kem chống nắng.
- Uống đầy đủ nước khi trời nắng nóng hoặc phải lao động nặng dưới ánh nắng mặt trời gay gắt. Thường xuyên uống nước dù chưa cảm thấy khát. Có thể ống nước có pha một chút muối hoặc uống dung dịch oresol, nước trái cây, tránh xa nước ngọt có ga, đồ uống năng lượng.
- Không làm việc quá lâu dưới trời nắng hoặc làm việc trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức. Nên nghỉ ngơi định kỳ sau khoảng 45 phút hay 1 tiếng làm việc liên tục ở nơi nắng nóng, nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát từ 10 - 15 phút.
- Luôn trang bị đầy đủ các thiết bị chống nắng, chống nóng khi lao động, làm việc dưới trời nắng như quần áo bảo hộ lao động, mũ bảo hộ, nón rộng vành, kính râm...
- Làm thoáng mát môi trường làm việc, đặc biệt ở các công xưởng, hầm, lò... rất có ý nghĩa trong việc phòng chống bị say nắng, say nóng.
- Khi vừa đi nắng về, đây là thời điểm cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi, nhiệt cơ thể độ cao, nếu tắm ngay sẽ làm thay đổi thân nhiệt đột ngột, rất nguy hiểm, có thể dẫn đến đột quỵ.
- Vào mùa nắng nóng, chúng ta cần uống nhiều nước, ăn các loại thức ăn mát, rau củ quả chứa nhiều kali như: rau đay, mồng tơi, rau má, cà chua..., mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, dễ thoát mồ hôi.
- Không được để trẻ em hoặc bất kỳ ai trong xe hơi đỗ, tắt máy, trong thời tiết nắng nóng dù chỉ để trong thời gian ngắn, do nhiệt độ trong xe hơi có thể tăng hơn 11 độ C chỉ trong 10 phút.
